اهداف پژوهش را چگونه بنویسیم؟

یکی از بخش‌های مهم در نگارش مقاله یا پایان نامه، اهداف پژوهش است. در واقع زمانی که سوالی در ذهن پژوهشگر شکل می‌گیرد در همان زمان هدفی هم شکل می‌گیرد. هدف پژوهش در واقع پاسخگویی به سوالی خواهد بود که در ذهن پژوهش شکل گرفته است. بسیاری از پژوهشگران عقیده دارند تا زمانی که هدفی وجود نداشته باشد، تحقیقی وجود نخواهد داشت. می‌توان چنین گفت که هدف پژوهش خلاصه آنچه را که بایستی با انجام مطالعه به آن دست یافت را بازگو می‌کند. در این مطلب نکات کاملی در رابطه با اهداف پژوهش و نحوه نگارش آن را توضیح خواهیم داد. با نیتیو پیپر همراه باشید.

انواع اهداف پژوهش

به صورت کلی سه نوع هدف پژوهشی وجود دارد: هدف کلی، اهداف جزئی یا ویژه و اهداف کاربردی. در ادامه با هر یک از این سه هدف پژوهش بیشتر آشنا خواهید شد و مثال‌هایی در این زمینه ارائه خواهد شد.

هدف کلی: آن‌چه را که پژوهش به صورت کلی به آن دست خواهد یافت را بازگو می‌کند.

مثال:

• هدف کلی: تعیین شیوع ریسک فاکتورهای سکته قلبی در جامعه ایرانی

اهداف جزئی یا ویژه: تجزیه هدف کلی به اهداف کوچک‌تر و جزئی‌تر است. فرضیه‌ها یا سوالات پژوهش طبق اهداف جزئی تدوین می‌شوند و اگر این اهداف جزئی و دقیق نباشند قابل آزمون نخواهند بود.

مثال:

• هدف جزئی ۱: تعیین شیوع استفاده از نوشابه و سایر نوشیدنی‌های شیرین در جامعه ایرانی
• هدف جزئی ۲: تعیین شیوع مصرف سیگار در جامعه ایرانی
•  هدف جزئی ۳: تعیین شیوع فشار خون بالا در جامعه ایرانی

هدف یا اهداف کاربردی: این هدف، کاربرد عملی طرح پژوهشی انجام شده را در سطح جامعه نشان می‌دهد. در هدف کاربردی باید شرح دهیم که این پژوهش چه کاربردهایی دارد که ارزش صرف زمان و هزینه را دارا می‌باشد.

مثال:

• هدف کاربردی: در صورت بالا بودن میزان ریسک فاکتورهای سکته قلبی در جامعه، می‌توان از آن در ارائه آموزش به افراد، تنظیم سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی و همچنین ارائه مداخلات پیشگیرانه بیشتر استفاده کرد.

نکات مهم در نگارش اهداف پژوهش

۱- جمله بندی اهداف پژوهش باید واضع، شفاف و گویا باشد.

۲- اهداف پژوهش باید واقع بینانه باشند.

۳- در بیان اهداف پژوهش باید قابلیت عملی بودن و آزمودن آن از طریق پژوهش در نظر گرفته شود.

۴- متغیرهایی که در اهداف پژوهش آمده‌اند باید قابل سنجش باشند.

۵- در بیان اهداف پژوهش از کلماتی که عمل را نشان می‌دهند استفاده شود مانند تعیین، مقایسه، محاسبه و …

۶- در نگارش اهداف پژوهش از زبان علمی استفاده شود.

جمع بندی در رابطه با نگارش اهداف پژوهش

اهداف پژوهش را می‌توان به عنوان چراغ راه پژوهشگر از ابتدا تا انتهای پژوهش دانست. نوشتن اهداف مطالعه سبب متمرکز ساختن مطالعه می‌شود. از سوی دیگر با داشتن اهداف درست، از گردآوری کردن اطلاعات غیر ضروری که برای حل مسئله مورد نظر کاربردی ندارد اجتناب می‌شود. بنابراین اگر بتوانید اهداف خود را در ابتدای پژوهش به درستی تنظیم کنید می‌توانید یک مطالعه منسجم و با برنامه داشته باشد. در پایان این نکته را نیز یادآور می‌شویم که در نوشتن مقالات تنها به هدف کلی پژوهش و در برخی اوقات کاربردهای مطالعه اشاره می‌شود. بنابراین اهداف جزئی به آن صورتی که در پایان نامه یا طرح‌های پژوهشی نوشته می‌شوند در مقاله مورد اشاره قرار نمی‌گیرند.