هدف آزمایش

اجزای مختلف یاخته زنده به علت دارا بودن اختلاف غلظت و ضریب شکست بسیار کم به هنگام جذب طیف نور مرئی ، به قدر کافی کنتراست یا اختلاف میزان نور از خودشان نمی‌دهند. رنگهای زیستی ، بدون اینکه اندامکهای یاخته را بی‌جان سازند، آنها را بطور انتخابی رنگ‌آمیزی می‌کنند. هدف آموزشی این کاوش این است که نهایتا بتوانید کارهای زیر را انجام دهید.

• انواع یاخته‌های زنده را با رنگهای زیستی (سبز ژانوس و قرمز خنثی) رنگ آمیزی کنید.
• انواع یاخته‌های زنده را با رنگهای آبی‌متیلن و نارنجی آکریدین رنگ‌آمیزی کرده و اجزای مربوطه را شناسایی کنید.
• یاخته‌های کلروپلاست‌دار را پس از رنگ‌آمیزی زیستی مشاهده و بررسی کنید.

فعالیت ۱: رنگ‌آمیزی زیستی خون

• چند لام کاملا تمیز را در محلول الکلی ۰٫۰۰۴ درصد سبز ژانوس و چند لام تمیز دیگر را در محلول ۰٫۰۵ الکلی قرمز خنثی فرو برید بطوری که رنگ سطح لامها را کاملا بپوشانید.
• لامها را از رنگ خارج کرده و مدتی به حال خود بگذارید تا کاملا خشک شوند. در این حالت رنگ خشک شده باید بطور یکنواخت در سطح لام پخش شده باشد.
• روی هر لام یک قطره بسیار کوچک خون قرار دهید.
• قطره خون را با لامل بپوشانید بطوری که خون کاملا در زیر آن پخش شود.
• اطراف لامل را با لامل مسدود کرده و پس از چند دقیقه لام را با عدسی ۱۰۰ در زیر میکروسکوپ مطالعه کنید.

پرسشها

• در هر یک از لامهایی که با قرمز خنثی و سبز ژانوس رنگ کرده‌اید چه اندامکی را به چه رنگ مشاهده می‌کنید؟
• در هر دو نوع لام آیا وقتی که یاخته زنده است، هسته رنگ می‌شوند؟
• بارزترین دلیل زیستی بودن رنگ‌آمیزی در این لامهای حاوی یاخته‌های خون چیست؟

فعالیت ۲: رنگ‌آمیزی زیستی یاخته‌های پوششی دهان

• کمی از مخاط درونی گونه را با لبه لامل تراشیده و یاخته‌ها را در یک قطره محلول نرمال نمک روی لام قرار دهید.
• یک قطره محلول آبی ۰٫۰۱% سبز ژانوس را روی لام بیفزائید و پس از قرار دادن لامل آن را مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه به حال خود بگذارید.
• یاخته‌ها را با استفاده از بزرگنمایی زیاد در زیر میکروسکوپ ببینید.

فعالیت ۳: رنگ‌آمیزی زیستی مخمر

یک قطره از سوسپانسیون حاوی مخمر را روی لام قرار و یک قطره محلول آبی ۰٫۰۱% سبز ژانوس روی آن بریزید چند دقیقه صبر کنید و پس از گذاشتن لامل آن را در زیر میکروسکوپ ببینید.

پرسشها

• در این حالت میتوکندری‌ها به چه رنگی درمی‌آیند؟
• هسته مخمر به چه رنگی دیده می‌شود؟

فعالیت ۴: رنگ‌آمیزی زیستی یاخته‌های کلروپلاست‌دار

برش بسیار نازکی در ساقه گیاه برگ بیدی یا قطعه‌ای از بشره برگ آن را روی لام قرار دهید و سپس یک قطره از محلول رقیق شده رنگ ردامین روی آن بریزید ، چند لحظه صبر کنید. آنگاه پس از گذاردن لامل نمونه را در زیر میکروسکوپ ببینید.

پرسشها

• دانه‌های کلروپلاست برگ بیدی به چه رنگ درمی‌آیند؟ آیا سیتوپلاسم و بلورهای آنها نیز رنگ می‌شوند؟